…w dziedzinach nauk przyrodniczych.
Po roku doktoryzowania mojej obolałej od natłoku pracy głowy zdecydowałam, że opublikuję listę pytań, które powinnam sobie zdać rok temu. Niech będzie to wskazówka dla Was – tych rozpoczynających doktorat i tych niezdecydowanych. Wsiadajcie i zapnijcie pasy, bo czeka Was ostra jazda 😁
1.Czy doktorat jest Ci potrzebny?
To nie jest banalne pytanie. Wyobraź sobie siebie za parę lat – jakie są Twoje ostateczne cele? Nie we wszystkich dziedzinach doktorat doceniany jest wyżej niż doświadczenie. Niektóre kariery można rozpocząć od pracy w przemyśle bez „marnowania” czasu na doktoracie. Za to przykładowo w genetyce bez dr przed nazwiskiem nie można zarządzać grupą naukowców, a licencjat i magisterka prowadzą jedynie do mniej lub więcej zaawansowanych posad technicznych. Stąd do awansu doktorat jest niezbędny. Z drugiej strony słyszałam, że w IT liczy się doświadczenie, a osoby z doktoratem (o ile nie chcą pozostać na uniwersytecie) nie są bardziej opłacani i cenieni niż ci bez tytułu. Zdarza się też, iż zbyt wysokie wykształcenie ograniczy Twoje zasięgi na rynku pracy, ponieważ nie każda firma jest w stanie zapłacić doktorom odpowiednią pensję.
2. Czy chcesz być doktorantem przez kolejne 3, 4 lub 5 lat?
W zależności od kraju, w którym będziesz się doktoryzować, są to studia trwające nawet siedem lat. Jeśli chcesz niedługo jechać w kilkumiesięczną podróż dookoła świata, wyprowadzić się na inny kontynent lub planujesz założenie rodziny to cały proces może się znacznie wydłużyć. Dlatego teraz jest pora, aby zastanowić się nad swoją przyszłością i sprawdzić, czy doktorat nie będzie Cię ograniczał. Teraz powinieneś/powinnaś zastanowić się jak pogodzisz swoje przyszłościowe plany. Chociaż wiele sytuacji może zmienić Twoją przyszłość to doktorat jest zobowiązaniem na wiele lat.
3. Czy odpowiada Ci tryb pracy doktoranta?
Naukowcy na doktoracie mają nieunormowany czas pracy w laboratorium, dodatkowo nadzorują studentów, sprawdzają egzaminy i wykładają. Czas na życie prywatne jest limitowany, podobnie jak w pracy w korporacji. Oczywiście z odpowiednim zapałem i motywacją można uprawiać sporty i chodzić na randki, lecz są tygodnie, podczas których spędzisz w labie po 16 godzin dziennie marząc o poduszce, a Twoim nektarem bogów będzie czarna niesłodzona. Sprawdź system pracy w grupie, do jakiej aplikujesz. Czy PI wymaga od nich spędzania każdej minuty w pracy? Czy pozwala na home office? I najważniejsze – zastanów się, czy ulegasz presji kolegów i dla zaspokojenia ambicji będziesz ostatnią osobą wychodzącą z budynku? Kiedyś myślałam, że mnie nie dotyczy presja społeczeństwa, jednak szybko odkryłam, że mózg lubi myśleć „jak wszyscy to wszyscy” i trzeba się mu nieźle przeciwstawiać.
3. Jaka jest Twoja motywacja?
Jeśli chcesz zrobić doktorat dla tytułu to wymagania w stosunku do grupy nie będą jakieś powalające. Jeśli jednak robisz doktorat, aby odkryć coś nowego lub w jakiś sposób pomóc ludzkości to zaczynają się schody. Po pierwsze, Twój PI musi być cenioną osobą w danej dziedzinie. Po drugie trzeba zwrócić szczególną uwagę na atmosferę w labie i to jak traktowane są nowe osoby. Oczywiście nie można pominąć kwestii grantów i wynagrodzenia – musisz mieć z czego zrobić eksperymenty i za co jeść, ponieważ poświęcając się projektowi nie będziesz miał lub miała czasu na dorywcze prace. Kolejnym aspektem jest to nad czym pracuje grupa badawcza – jeśli większość, a w szczególności profesor mają tę samą motywację droga wolna. Jeśli lider Twojej przyszłej grupy patrzy tylko na zarobek i ego, to istnieje ryzyko konfliktu waszych interesów i możesz być zmuszany/na do pracy nad czymś czego nie polubisz.
4. Dlaczego chcesz zrobić doktorat?
Czy masz zamiar udowodnić sobie, że możesz więcej, czy jest to sposób pokazania „potrafię”? Chcesz uczyć się i do końca życia przebywać na uniwerku, czy robisz to dla dobrych dochodów w przyszłości? Powodów możesz mieć wiele jednak, jeśli nie robisz tego dla siebie to szybko się spalisz. Nawet jeśli na początku czujesz zew motywacji i chcesz pokazać ile jesteś w stanie osiągnąć to po kilku miesiącach w zimową noc popijając gorącą czekoladę spotkasz się z rzeczywistością. A ona pokaże Ci, że jeśli nie dla siebie to dla nikogo innego nie będziesz przechodzić tego piekła na ziemi. Nikt oprócz Ciebie nie doceni tych wszystkich porażek i upadków, a w szczególności nie zauważy jak ciężko się po nich podnieść z godnością i chęcią do dalszej pracy.
5. Czy nie mylisz chwilowego zainteresowania z życiową pasją?
Powodów, dla których chcesz rozpocząć studia doktoranckie może być wiele. Wybierz te najważniejsze i zastanów się, czy przeprowadzą Cię one przez największe doły i gorsze dni. Jeśli nie jesteś pewny czy to jest dla Ciebie dobre na dłuższą metę warto spróbować praktyk w jakimkolwiek labie przez co najmniej 6 miesięcy… będzie to dobrze wyglądało na CV, a dodatkowo sprawdzisz, czy jesteś stworzony do tej pracy.
6. Czy pasuje Ci tematyka badań w grupie, do której aplikujesz?
Dla niektórych to oczywiste, że tematy projektów powinny Ci się spodobać. Niestety realia bywają inne. Czasem w miejscach, gdzie bardzo chcielibyśmy pracować nie ma wolnych posad lub nie ma wystarczających funduszy, aby przyjąć nowe osoby. Dlatego trzeba znaleźć balans pomiędzy dostępnością grantów a własnymi zainteresowaniami, ponieważ gdy brakuje jednego albo drugiego doktorat okaże się udręką.
Mam nadzieję, że te pytania pomogły Wam w refleksji na temat rozpoczęcia studiów doktoranckich. Nie zapominajcie też, że po pierwszym roku odpowiedzi na niektóre z nich mogą ulec zmianie : )
motivelina.com 